در این مقاله به بررسی پاسخ فعالیت صفحه 41 و 42 زیست شناسی دهم می‌پردازیم. این نوشته تنها یکی از جواب فعالیت های فصل سوم زیست دهم است.
۱- ویژگی ظاهری: شش به‌علت دارا بودن کیسه‌های حبابکی فراوان، حالتی اسفنج‌گونه دارد. شش راست از شش چپ بزرگ‌تر است. شش راست از سه قسمت یا لپ (لوب) و شش چپ از دو قسمت تشکیل شده است.
۲- تشخیص شش راست و چپ: اگر در نمونه‌ای که تهیه کرده‌اید، مری نیز وجود دارد، به محل قرارگیزی آن توجه کنید. نای در جلو و مری در پشت، قرار گرفته است و به این ترتیب می‌توانید سطح جلویی و پشتی نای و شش‌ها (و در نتیجه راست و چپ آن‌ها) را نیز مشخص کنید.
مری را جدا کنید. برای تشخیص سطح جلویی و پشتی نای در حالتی که مری از آن جدا شده است، کافی است به یاد داشته باشید که غضروف‌های نای C شکل‌اند. این وضعیت باعث می‌شود که در نای، قسمت دهانه‌ی حرف C از سایر قسمت‌ها نرم‌تر باشد. با لمس کردن، این قسمت را پیدا کنید. این قسمت، محل اتصال نای به مری و بنابراین سطح پشتی نای است.
۳- بررسی ویژٰگی کشسانی شش‌ها: با یک تلمبه از نای به درون شش‌ها بدمید و قابلیت کشسانی شش‌ها را مشاهده کنید.
۴- بررسی ساختارهای درونی: نای را از قسمت نرم آن (دهانه‌ی حرف C) در طول، برش دهید تا به نزدیکی شش‌ها برسید. در نای گوسفند، قبل از دو نایژه‌ی اصلی، یک انشعاب سوم هم مشاهده می‌شود که به شش راست می‌رود. مدخل این انشعاب و سپس نایژه‌های اصلی را مشاهده کنید.
برش طولی نای را از مدخل نایژه‌ی اصلی ادامه دهید. دقت کنید که بریدن نایژه‌ی اصلی به سادگی نای نیست و این به‌علت ساختار غضروف‌های نایژه است که در ابتدا به‌صورت حلقه‌ی کامل و بعد به‌صورت قطعه‌قطعه است. در طول نای، مدخل‌های نایژه‌های بعدی قابل مشاهده است.
اگر تکه‌ای از شش را ببرید، در مقطع آن سوراخ‌هایی را مشاهده می‌کنید که به سه گروه قابل تقسیم‌اند. نایژه‌ها، سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها. لبه‌ی نایژه‌ها به‌علت دارا بودن غضروف، زبر است و به این ترتیب از رگ‌ها قابل تشخیص است. سرخرگ‌ها دیواره‌ی محکم‌تری نسبت به سیاهرگ‌ها دارند و به همین علت، بر خلاف سیاهرگ‌ها دهانه‌ی آن‌ها حتی درنبود خون هم باز است؛ اما دهانه‌ی سیاهرگ‌ها در نبود خون بسته است.
اگر تکه‌ای از شش را ببرید و در ظرفی پر از آب بیندازید، خواهید دید که روی سطح اب شناور می‌ماند. چرا؟
به‌دلیل وجود حبابک‌های زیادی که در آن وجود دارد، مقداری هوا باقی می‌ماند و سبک‌تر و با چگالی کمتر می‌شود و روی سطح آب شناور می‌ماند.
من رضا عسگری هستم، مدرس زیست‌شناسی کنکور و امتحان نهایی با بیش از یک دهه تجربه تدریس. از سال ۱۳۹۲ هم‌زمان با ورود به دانشگاه علوم پزشکی گرگان تدریس را شروع کردم و سابقه آموزش در شهرهای مختلفی مانند شیراز، یزد، بوشهر، سمنان و تهران را در کارنامه خود دارم. استفاده از آموزش‌های تصویری و انیمیشنی که مبتنی بر درک مفهومی و تجسمی است، بسیاری از دانش‌آموزان من را به رتبه‌های برتر کنکور رسانده است. در لینک پایین درباره من بیشتر بخوانید:
