در این مقاله به بررسی پاسخ فعالیت صفحه 14 و 15 زیست شناسی یازدهم میپردازیم. این نوشته تنها یکی از جواب فعالیت های فصل اول زیست یازدهم است.
فعالیت 7 صفحه 14 و 15 زیست شناسی یازدهم (تشریح مغز)
مواد و وسایل لازم: مغز سالم گوسفند (یا گوساله)، وسایل تشریح، دستکش
با کمک معلم، مغز را برای تشریح آماده کنید.
۱- بررسی بخشهای خارجی مغز
الف) مشاهدهی سطح پشتی: مغز را مانند شکل در ظرف تشریح قرار دهید. روی مغز بقایای پردهی مننژ وجود دارد. آنها را جدا کنید تا شیارهای مغز بهتر دیده شوند. کدام بخشهای مغز را با مشاهدهی سطح پشتی آن میتوانید ببینید؟
پاسخ: بخشهای نیمکرههای راست و چپ، شیار بین دو نیمکره، قشر مخ، مخچه، کرمینهی مخچه و لوبهای بویایی قابل مشاهدهاند.
ب) مشاهدهی سطح شکمی مغز: مغز را برگردانید، باقیماندهی مننژ را به آرامی جدا کنید و بخشهای مغز را در این سطح مشاهده کنید.
پاسخ: بصلالنخاع، پل، مخچه، کیاسمای بینایی، لوبهای بویایی و مغز میانی، مشاهده میشود.
۲- مشاهدهی بخشهای درونی مغز
مغز را طوری در ظرف تشریح قرار دهید که سطح پشتی آن را ببینید. با انگشتان شست، به آرامی دو نیمکره را از محل شیار بین آنها از یکدیگر فاصله دهید و بقایای پردههای مننژ را از بین دو نیمکره خارج کنید تا نوار سفیدرنگ رابط پینهای را ببینید.
در حالیکه نیمکرههای مخ از هم فاصله دارند، با نوک چاقوی جراحی، در جلوی رابط پینهای، برش کمعمقی ایجاد کنید و به آرامی فاصلهی نیمکرهها را بیشتر کنید تا رابط سهگوش را در زیر رابط پینهای مشاهده کنید. دو طرف این رابطها، فضای بطنهای ۱ و ۲ مغز و داخل آنها، اجسام مخطط قرار دارند. شبکههای مویرگی که مایع مغزی – نخاعی را ترشح میکند نیز درون این بطنها دیده میشوند.
در مرحلهی بعد به کمک چاقوی جراحی در رابط سهگوش، برش طولی ایجاد کنید تا در زیر آن، تالاموسها را ببینید. دو تالاموس با یک رابط بههم متصلاند و با کمترین فشار از هم جدا میشوند.
در عقب تالاموسها، بطن سوم و در لبهی پایین این بطن، اپی فیز را ببینید. در عقب اپی فیز، برجستگیهای چهارگانه قرار دارند.
در مرحلهی بعدی، کرمینهی مخچه را در امتداد شیار بین دو نیمکره برش دهید تا درخت زندگی و بطن چهارم مغز را ببینید.
این فعالیت نکات مهمی دارد که به شرح زیر است:
- رابط پینهای در سطح پشتی با ایجاد فاصله در شیار بین دو نیمکره (با انگشتان) دیده میشود.
- با ایجاد برش کمعمق، رابط سهگوش در زیر رابط پینهای دیده میشود.
- در دو طرف رابط پینهای و رابط سهگوش، بطن ۱ و ۲ مغز و داخل آنها اجسام مخطط قرار دارند.
- درون بطن ۱ و ۲ مغز، شبکههای مویرگی ترشحکنندهی مایع مغزی – نخاعی، دیده میشوند.
- با ایجاد یک برش طولی در رابط سهگوش، دو تالاموس که با یک رابط به یکدیگر متصل هستند، دیده میشوند و با فشار کم از هم جدا میشوند.
- بطن ۲ مغز در عقب تالاموسها و در پایین آنها اپی فیز (رومغزی) دیده میشود.
- برجستگیهای چهارگانه در عقب اپی فیز قرار دارند.
- بطن ۴ و درخت زندگی (مادهی سفید شبیه به درخت درون مادهی خاکستری مخچه) میشوند.