در این مقاله به بررسی پاسخ فعالیت صفحه 13 و 14 زیست شناسی دهم میپردازیم. این نوشه تنها یکی از جواب فعالیت های فصل اول زیست دهم است.
فعالیت 5 صفحه 13 و 14 زیست شناسی دهم بخش الف
در این فعالیت با چگونگی اسمز از پردهای با تراوایی نسبی آشنا میشوید.
وسایل و مواد لازم:
ظرف شیشهای (یا بشر) با دهانهی کوچک، مقداری آب مقطر (یا آب جوشیدهی سردشده)، نی نوشابهخوری شفاف، تخممرغ خام، مقداری خمیر بازی، قاشق فلزی
روش کار:
- سهچهارم ظرف شیشهای را آب بریزید.
- با لبهی قاشق، به انتهای مدور تخممرغ آهسته ضربه بزنید و با ناخن تکهی کوچکی به اندازهی نوک انگشت از پوستهی آهکی را جدا کنید. مراقب باشید که پردهی نازک زیر پوسته آسیب نبیند.
- تخممرغ را روی ظرف شیشهای طوری قرار دهید که پوستهی نازک آن با آب در تماس باشد.
- در طرف مقابل تخممرغ، سوراخی بهاندازهی قطر نی ایجاد کنید و نی را تا ۲/۵ سانتیمتر درون سوراخ و غشای نازک زیر آن فرو ببرید.
- فضای بین نی و پوستهی تخممرغ را با خمیر بازی پر کنید.
- ظرف را یک شب در جای مناسبی قرار دهید و پس از آن، تغییرات درون نی را مشاهده کنید.
- مشاهدههای خود را یادداشت کنید، و در صورت امکان از آنها عکس تهیه کنید.
توضیح دهید چرا مایع درون نی حرکت میکند؟
پاسخ و جواب فعالیت بخش الف
تخممرغ یک سلول جانوری با پوشش محافظ آهکی است و اگر این پوشش آهکی قسمتی برداشته شود، بهدلیل اینکه سلول دارای غشاء با تراوایی انتخابی است، مانند پردهی نیمهتراوا عمل میکند؛ و از آنجا که فشار اسمزی درون تخممرغ بیشتر از فشار اسمزی آب درون بشر است، آب درون نی بهعلت اسمز بالا میرود.
فعالیت 5 صفحه 13 و 14 زیست شناسی دهم بخش ب
اگر پوستهی آهکی یک تخممرغ را با قرار دادن آن در سرکه از بین ببریم و تخممرغ بدون پوسته را یکبار در آب مقطر بار دیگر در محلول نمک غلیظ قرار دهیم، پیشبینی کنید چه تغییری در تخممرغ ایجاد میشود؟ با توجه به آنچه آموختید برای پیشبینی خود دلیل بیاورید.
پاسخ و جواب فعالیت بخش ب
اگر تخممرغ بدون پوسته را در آب مقطر قرار دهیم، بهعلت آنکه فشار اسمزی بیشتری دارد، حجیم و پرآب و بهاندازهی تخممرغ بزرگ میشود. حتی ممکن است در درازمدت غشاء نازک آن پاره شود؛ اما اگر تخممرغ بدون پوسته را در آب و نمک غلیظ قرار دهیم، بهعلت آنکه فشار اسمزی آب و نمک بیش از تخممرغ است، آب تخممرغ را به خود کشیده و تخممرغ پلاسیده، چروکیده و کوچک میشود.