در این مقاله به بررسی پاسخ فعالیت صفحه 50 و 51 زیست شناسی دهم میپردازیم. این نوشته تنها یکی از جواب فعالیت های فصل چهارم زیست دهم است.
فعالیت 1 صفحه 50 و 51 زیست شناسی دهم (تشریح قلب گوسفند)
وسایل و مواد لازم: قلب سالم گوسفند، تشتک تشریح، قیچی، گمانه (سوند) شیاردار
پاسخ و جواب فعالیت قسمت الف
الف) مشاهدهی شکل ظاهری: سطح پشتی، شکمی، چپ و راست قلب را مشخص کنید.
پاسخ: نشانههای سطح پشتی:
- حالت برآمده دارد و محدب است.
- رگهای اکلیلی (کرونر) در آن حالت اریب است.
- در این سطح بیشتر سرخرگها دیده میشوند.
نشانههای سطح شکمی:
- حالت صاف یا تخت دارد.
- رگ اکلیلی در آن حالت عمودی دارد.
- در این سطح بیشتر سیاهرگها دیده میشوند.
تشخیص سمت چپ و راست قلب:
- قرار دادن سطح پشتی روی سینه و سطح شکمی به سمت جلو در این حالت چپ و راست قلب مطابق دستهای چپ و راست است.
- سمت چپ قلب ضخامت بیشتری دارد و با لمس کردن دیواره آن را میتوان تشخیص داد.
- با وارد کردن سوند به داخل سرخرگها و ادامهی آن که به کدام حفرهی قلب وارد میشود. از سرخرگ آئورت سوند به سمت بطن چپ و از سرخرگ شش سوند به سمت راست قلب هدایت میشوند.
ضخامت دیوارهی قلب در بطنها را باهم مقایسه کنید. چرا بطن چپ دیوارهی قطورتری دارد؟
پاسخ: انرژی مورد نیاز برای خروج خون از بطن چپ بیشتر از بطن راست است؛ در نتیجه بافت ماهیچهای بطن چپ قطورتر از بطن راست است.
- رگهای تاجی را مشاهده و آنها را در جلو و عقب قلب مقایسه کنید.
پاسخ: رگهای کرونر (آکلیلی) در جلو و عقب متفاوتاند؛ در جلو حالت مورب و در عقب عمودی هستند. این رگها خون را به بخش عمدهای از عضله بطن چپ میرسانند. بطن چپ مسئولیت پمپاژ خون به تمام نقاط بدن را بر عهده دارد، به همین دلیل عضلات آن بیشتر از بطن راست است. شریانهای کرونری راست معمولاً کوچکترند و خون را به قسمتهای تحتانی قلب و بطن راست میرسانند. بطن راست نیز خون را به ریهها پمپاژ میکند. شریانهای کرونری از نظر ساختاری مشابه سایر شریانهای بدن هستند، با این تفاوت که در این شریانها خون تنها در فاصلهی بین ضربانهای قلب (حالت استراحت قلب) جریان دارد.
- در بالای قلب، سرخرگها و سیاهرگها قابل مشاهدهاند. دیوارهی سرخرگها و سیاهرگها را با هم مقایسه کنید.
پاسخ: دیوارهی سرخرگها ضخیمتر از دیوارهی سیاهرگها است. اگر سرخرگها را با انگشت فشار دهیم و رها کنیم، دوباره به حالت ابتدایی خود برمیگردند؛ اما دیوارهی سیاهرگها حالت روی هم خوابیده است.
- با وارد کردن گمانه یا مداد به داخل رگها و اینکه به کجا میروند، میتوان آنها را از یکدیگر تمیز داد.
-
پاسخ و جواب فعالیت قسمت ب
ب) مشاهدهی بخشهای درونی قلب
- گمانه را از دهانهی سرخرگ ششی به بطن راست وارد کنید. دیوارهی سرخرگ و بطن را در امتداد گمانه، با قیچی ببرید. با باز کردن آن، دریچهی سینی، سهلختی، برآمدگیهای ماهیچهای و طنابهای ارتجاعی را میتوان دید.
- به همین روش، سرخرگ آئورت و بطن چپ را شکاف دهید و جزئیات بطن چپ را مشاهده کنید.
- در ابتدای سرخرگ آئورت، بالای دریچهی سینی، میتوانید دو ورودی سرخرگهای تاجی را ببینید.
- با عبور دادن گمانه از میان دریچههای دولختی و سهلختی به سمت بالا و بریدن دیواره در مسیر گمانه، میتوانید دیوارهی داخلی دهلیزها و سیاهرگهای متصل به آنها را بهتر ببینید.
به دهلیز چپ، چهار سیاهرگ ششی و به دهلیز راست، سیاهرگهای زبرین، زیرین و سیاهرگ تاجی وارد میشود. اگر رگهای قلب از ته بریده نشده باشد، با گمانه به راحتی میتوان آنها را تشخیص داد.